Եթե ​​դուք ունեք շաքարային դիաբետ (ՇԴ) , կարևոր է  այն հսկել  քաղցկեղի բուժման ընթացքում և դրանից հետո:Պետք է ավելի ուշադիր լինել քաղցկեղի ախտորոշումը հաղթահարելու վրա, բայց պետք է չմոռանալ ուղեկցող հիվանդության մասին , որը շատ կարևոր է ձեր առողջության համար և կարող է ազդել ձեր բուժման ծրագրի հաջողության վրա:

Ինչ է շաքարային դիաբետը (ՇԴ):

ՇԴ-ն առաջանում է, երբ օրգանիզմը չի կարողանում բավարար քանակությամբ ինսուլին արտադրել կամ յուրացնել ինսուլինը: Ինսուլինը ենթաստամոքսային գեղձի կողմից արտադրվող հորմոն է, որը վերահսկում է արյան մեջ գլյուկոզայի կամ շաքարի քանակությունը: Արյան մեջ չափազանց երկար շաքարը կարող է հանգեցնել լուրջ առողջական խնդիրների: Այս խնդիրները կարող են ներառել սրտի հետ կապված հիվանդություններ , երիկամային անբավարարություն, տեսողական խնդիրներ և նյարդային խնդիրներ:

Արյան բարձր քանակով գլյուկոզան կոչվում է հիպերգլիկեմիա: Շաքարային դիաբետով որոշ մարդիկ դեղորայքի կարիք ունեն՝ այն վերահսկելու համար: Կան բազմաթիվ տեսակի դիաբետի դեղամիջոցներ և ինսուլին, որոնք օգտագործվում են առանձին կամ միասին:

Քաղցկեղի բուժման ի՞նչ վտանգներ կարող է առաջացնել ՇԴ-ն:

Այն կարող է մեծացնել քաղցկեղի բուժման ռիսկերը, քանի որ.

🔺Քաղցկեղի բուժման որոշ դեղմիջոցներ և դրանց կողմնակի ազդեցությունները կարող են արյան շաքարի մակարդակը բարձրանալ կամ իջնել:
🔺Չվերահսկվող ՇԴ-ով մարդիկ կարող են ունենալ քաղցկեղի բուժման ավելի ծանր կողմնակի ազդեցություններ: Օրինակ, ռիսկը մեծ է նրանց վարակվելու և այդ պատճառով բուժման ընթացքում հիվանդանոցում մնալու կարիք ունեն:

Այս բարդությունները կարող են դժվարացնել քաղցկեղի բուժման ընթացքը և ավարտը: Ձեր առողջապահական թիմը կաշխատի ձեզ հետ՝ նվազեցնելու ձեր բուժման ռիսկերը: Տեղեկացրեք ձեր թիմի հետ , թե որ դեղերն եք ընդունում և ՇԴ-ի դեմ : Նաև անպայման տեղեկացրեք ձեր թիմին, եթե որևէ բան փոխվի ձեր ախտանիշների կամ ՇԴ-ի դեղատոմսի վերաբերյալ:

Քաղցկեղի բուժման ո՞ր մեթոդները կարող են ազդել ՇԴ-ի վրա:

Քաղցկեղի որոշ բուժում կարող է ազդել արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակի վրա: 
Ձեր առողջապահական թիմը կարող է նաև օգնել ձեզ քաղցկեղի բուժման ընթացքում արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակի մոնիտորինգի և կառավարման պլան կազմելու համար: Սա կարող է նշանակել.
▫️Ավելի հաճախ ստուգեք արյան մեջ գլյուկոզայի մակարդակը
▫️Դեղամիջոցի չափաքանակի որոշում
▫️Դիաբետի նոր դեղամիջոց սկսելը

Քիմիաթերապիա. Քիմիաթերապիայի որոշ տեսակներ կապված են արյան բարձր շաքարի հետ: Դրանք ներառում են 5-ֆտորուրացիլ (5-FU) վրա հիմնված քիմիաթերապիա, ասպարագինազ (Elspar), բուսուլֆան (Busulfex, Myleran) և պլատինի վրա հիմնված քիմիաթերապիա, ինչպիսին է ցիսպլատինը (Platinol): Բացի այդ, եթե դուք արդեն ունեք նեյրոպաթիաներ, որոշ քիմիաթերապիայի դեղամիջոցներ կարող են վատթարացնել այն:

Ստերոիդ դեղամիջոցներ. Ստերոիդները կարող են բարձրացնել արյան մեջ գլյուկոզայի քանակը,իջեցնելով ինսուլինի ռեզիստենտականությունը: Սա նշանակում է, որ օրգանիզմը պատշաճ կերպով չի ընկալում ինսուլինին: Ստերոիդները կոչվում են նաև կորտիկոստերոիդներ կամ գլյուկոկորտիկոիդներ: Ձեր բժիշկը կարող է ստերոիդներ նշանակել քաղցկեղի բուժման և դրա բուժման կողմնակի ազդեցությունները վերացնելու համար, ինչպիսիք են սրտխառնոցն ու ցավը: Կամ, ստերոիդները կարող են լինել հենց քաղցկեղի բուժման մի մասը: Սովորաբար օգտագործվող ստերոիդները ներառում են դեքսամետազոն, հիդրոկորտիզոն, մեթիլպրեդնիզոլոն (այս բոլոր ստերոիդներն ունեն բազմաթիվ ֆիրմային անվանումներ):

Արյան մեջ գլյուկոզան կայուն պահելու համար դուք կարող եք ստերոիդներ ստանալ փոքր չափաբաժիններով՝ 1 մեծ դոզայի փոխարեն: Կամ դուք կարող եք այն ստանալ ավելի երկար ժամանակով ներերակային : Ձեզ կարող է անհրաժեշտ լինել նաև ավելի շատ ինսուլին կամ անհրաժեշտ է սկսել այն օգտագործել ստերոիդներ ընդունելու ժամանակ:

Թիրախային բուժում. Մի քանի թիրախային թերապիաներ կարող են ազդել բջջիների վրա, որոնք վերահսկում են, թե ինչպես է ինսուլինը օգտագործվում մարմնում: Օրինակները ներառում են mTOR kinase inhibitors, ինչպիսիք են everolimus (Afinitor, Zortress) և ABL kinase inhibitors, ինչպիսիք են nilotinib (Tasigna):

Իմունոթերապիա. Որոշ իմունոթերապիայի դեղամիջոցներ կարող են ազդել արյան մեջ  շաքարի վրա: Դրանք ներառում են դեղամիջոցներ, որոնք արգելափակում են PD-1 կոչվող սպիտակուցը: Դրանք ներառում են պեմբրոլիզումաբ (Keytruda) և nivolumab (Opdivo):

Հորմոնալ թերապիա. Քաղցկեղի հորմոնալ թերապիան հեռացնում, արգելափակում կամ ավելացնում է հորմոններ՝ ոչնչացնելու կամ դանդաղեցնելու քաղցկեղի բջիջների աճը: Այն հաճախ օգտագործվում է շագանակագեղձի քաղցկեղի և կրծքագեղձի քաղցկեղի որոշ տեսակների բուժման համար: Այս դեղերից որոշները կարող են բարձրացնել արյան մեջ շաքարը:

Վիրաբուժություն. Ձեր բժիշկը կցանկանա համոզվել, որ ձեր արյան մեջ շաքարը վերահսկվում է վիրահատությունից առաջ: Եթե ​​ձեր արյան շաքարը չափազանց բարձր է, վերքերը ավելի դանդաղ են լավանում: Սա մեծացնում է ձեր վարակվելու վտանգը:

Քաղցկեղի հետ կապված ո՞ր կողմնակի ազդեցությունները կարող են ազդել ՇԴ-ի վրա:

Քաղցկեղի կամ քաղցկեղի բուժման որոշ կողմնակի ազդեցությունները կարող են դժվարացնել արյան շաքարի հավասարակշռությունը: Ձեր բժիշկը կարող է խորհուրդ տալ փոխել ձեր ընդունած շաքարախտի դեղամիջոցի չափաբաժինը, երբ դուք ունեք այս կողմնակի ազդեցություններից որևէ մեկը:

Կողմնակի ազդեցությունների թեթևացումը ձեր քաղցկեղի և շաքարախտի խնամքի կարևոր մասն է: Սա կոչվում է պալիատիվ խնամք: Այն կարող է օգնել քաղցկեղի բոլոր փուլերում ունեցող մարդկանց իրենց ավելի լավ զգալ:

Սրտխառնոց և փսխում. Սրտխառնոցն ու փսխումը քիմիաթերապիայի, ճառագայթային թերապիայի և քաղցկեղի այլ բուժման ընդհանուր կողմնակի ազդեցություններն են: Այս պայմանները կարող են ազդել ուտելու կամ խմելու ձեր կարողության վրա, ինչպես սովորաբար ունենում եք: Սա կարող է հանգեցնել արյան մեջ շատ քիչ շաքարի, եթե դուք չկարգավորեք ձեր ինսուլինը: Արյան ցածր շաքարը հայտնի է որպես հիպոգլիկեմիա: Ինչպես արյան շաքարի բարձր մակարդակը, այն կարող է լուրջ առողջական խնդիրներ առաջացնել:

Ջրազրկում. Բուժման կողմնակի ազդեցությունները, ինչպիսիք են սրտխառնոցը, փսխումը և փորլուծությունը, կարող են հանգեցնել ջրազրկման: Արյան բարձր շաքարը կարող է նաև դրա պատճառ դառնալ՝ վատթարացնելով ջրազրկումը: Օրինակ՝ չվերահսկվող շաքարախտով մարդիկ հաճախ են միզում: Նույնիսկ ջրազրկման ցածր մակարդակը կարող է ազդել ձեր բուժման վերականգնման վրա: Լուրջ ջրազրկումը կարող է կյանքին վտանգ ներկայացնել:

Ախորժակի կորուստ. Ախորժակի կորուստը նշանակում է, որ դուք կարող եք սովորականից քիչ ուտել: Կամ դուք կարող եք ընդհանրապես քաղց չզգալ կամ կուշտ զգալ միայն փոքր քանակությամբ ուտելուց հետո: Ավելի քիչ ածխաջրեր ուտելը՝ առանց ձեր ընդունած ինսուլինի քանակի իջեցման, կարող է հանգեցնել արյան շաքարի ցածր մակարդակի:

Քաշ ավելացնել. Քաղցկեղի որոշ բուժումներ, ինչպիսիք են ստերոիդները և քիմիաթերապիան, կարող են հանգեցնել քաշի ավելացման: Ավելորդ քաշը կարող է առաջացնել արյան շաքարի բարձրացում:

Հոգնածություն. Քաղցկեղի հետ կապված հոգնածությունը կարող է ձեզ ավելի քիչ ակտիվացնել: Սա նվազեցնում է ձեր մարմնի զգայունությունը ինսուլինի նկատմամբ և ձեր արյան մեջ ավելի շատ շաքար է թողնում:

👇💡Ինչպե՞ս կարող եմ կառավարել դիաբետը քաղցկեղի բուժման ընթացքում:

💡Խոսեք ձեր առողջապահական թիմի հետ, թե ինչպես կառավարել շաքարը քաղցկեղի բուժման ընթացքում: Նրանք կարող են տեղեկատվություն տրամադրել, վերահսկել ձեր առողջությունը և օգնել ձեզ գտնել ձեզ անհրաժեշտ լավագույն աջակցությունն ու ռեսուրսները:

💡Հետևեք առողջ սննդակարգին: Առողջ սնունդը, ժամանակին սնվելը  օգնում է արյան մեջ շաքարը նորմայի մեջ պահել: Լավ սնվելը նաև ձեր օրգանիզմին տալիս է էական սննդանյութեր, որոնք անհրաժեշտ են քաղցկեղի բուժման ժամանակ: Ուռուցքաբան դիետոլոգը կարող է օգնել ձեզ մշակել սնվելու ծրագիր՝ հիմնվելով ձեր առողջական խնդիրների և կարիքների վրա:

💡Պարբերաբար մարզվեք։ Քաղցկեղի բուժման ընթացքում ֆիզիկական վարժություններն օգնում են մարմնին օգտագործել արյան մեջ շաքարը: Ֆիզիկական ակտիվությունը կարող է նաև օգնել ձեզ պահպանել առողջ քաշը, ինչը շաքարի կառավարման կարևոր մասն է:

💡Կառավարեք սթրեսը. Քաղցկեղի և դրա բուժման եղանակներից առաջացած սթրեսը կարող է ձեր օրգանիզմում արտազատվել տարբեր հորմոններ, որոնք բարձրացնում են արյան մեջ շաքարը: Սա կարող է թուլացնել ձեր իմունային համակարգը: Սթրեսի կառավարման ռազմավարությունները կարող են օգնել ձեզ ավելի հանգիստ զգալ և ավելի քիչ անհանգստանալ:

👇Հարցեր, որոնք պետք է ուղղեք ձեր առողջապահական թիմին

❓Կարո՞ղ է քաղցկեղի առաջարկվող բուժումը ազդել արյան մեջ շաքարի մակարդակի վրա:

❓Ինչու՞ է կարևոր շարունակել կառավարել շաքարը քաղցկեղի բուժման ընթացքում:

❓Որքա՞ն հաճախ պետք է ստուգեմ արյան մեջ շաքարը քաղցկեղի բուժման ընթացքում: Ո՞րն է դա անելու լավագույն միջոցը:

❓Որտե՞ղ կարող եմ ձեռք բերել շաքարի քանակի ստուգող սարքավորումներ, որոնք ինձ անհրաժեշտ են:

❓Արդյո՞ք ես պետք է փոխեմ դիաբետի դեղորայքը, որը ես ընդունում եմ բուժման ընթացքում կամ ավելացնել նոր դեղամիջոցներ:

❓Կարո՞ղ եք խորհուրդ տալ դիաբետի խնամքի և կրթության հավաստագրված մասնագետին, որը կօգնի ինձ դիաբետի խնամքի փոփոխությունների հարցում:

❓Դիաբետի դեմ իմ դեղերի ո՞ր դոզան պետք է ընդունեմ: Որքա՞ն հաճախ:

❓Ինչպիսի՞ն պետք է լինի արյան մեջ շաքարը քաղցկեղի յուրաքանչյուր բուժումից առաջ, ընթացքում և հետո:

❓Որո՞նք են արյան մեջ բարձր շաքարի և ցածր շաքարի քանակության ախտանիշները:

❓Ի՞նչ պետք է անեմ, եթե իմ արյան մեչ շաքարը շատ բարձր է կամ շատ ցածր:

❓Կարո՞ղ են քաղցկեղի հետազոտությունները ազդել իմ արյան մեփ շաքարի փոփոխության վրա: Եթե ​​այո, ապա ինչպե՞ս եմ դա կառավարում:

❓Արդյո՞ք դիաբետը մեծացնում է քաղցկեղի կրկնվելու վտանգը: